Boyun eklem hareket açıklığı dereceleri nedir ve nasıl ölçülür?

Servikal omurganın fonksiyonel kapasitesini değerlendirmek için kullanılan hareket açıklığı ölçümleri, klinik uygulamalarda temel bir değerlendirme aracıdır. Fleksiyondan rotasyona kadar dört ana hareket düzleminin spesifik derece aralıkları ve bu ölçümlerde kullanılan gonyometre, inklünometre gibi araçların uygulama teknikleri bu rehberde detaylandırılmaktadır.

Konu kakkında 1 soru soruldu ve cevaplandı

Boyun Eklem Hareket Açıklığı Dereceleri ve Ölçüm Yöntemleri

Boyun eklemi (servikal omurga), başın ve boynun çeşitli yönlerde hareket etmesini sağlayan karmaşık bir yapıdır. Boyun hareket açıklığı, bu eklemin normal fonksiyonel hareket aralığını ifade eder ve genellikle derece cinsinden ölçülür. Bu hareketler fleksiyon (öne eğilme), ekstansiyon (geriye eğilme), lateral fleksiyon (yanlara eğilme) ve rotasyon (dönme) olarak sınıflandırılır. Aşağıda, yetişkinlerde genel kabul görmüş ortalama hareket açıklığı dereceleri ve ölçüm yöntemleri detaylandırılmıştır.

Boyun Hareket Açıklığı Dereceleri (Ortalama Değerler)

Fleksiyon (Öne Eğilme): Çenenin göğse yaklaştırılmasıdır. Normal aralık 45-50 derecedir.
Ekstansiyon (Geriye Eğilme): Başın arkaya doğru yaslanmasıdır. Normal aralık 45-60 derecedir.
Lateral Fleksiyon (Yana Eğilme - Sağ/Sol): Kulağın omuza yaklaştırılmasıdır. Her bir yön için normal aralık 35-45 derecedir.
Rotasyon (Dönme - Sağ/Sol): Çenenin omuza doğru çevrilmesidir. Her bir yön için normal aralık 60-80 derecedir.

Bu değerler ortalama olup, yaş, cinsiyet, fiziksel kondisyon ve bireysel farklılıklara bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Örneğin, yaşlanma ile birlikte hareket açıklığında hafif bir azalma görülebilir.

Boyun Hareket Açıklığı Nasıl Ölçülür?

Boyun hareket açıklığının ölçümü, genellikle bir sağlık profesyoneli (fizyoterapist, ortopedi uzmanı vb.) tarafından klinik ortamda gerçekleştirilir. Ölçüm için çeşitli araçlar ve yöntemler kullanılabilir:

Gonyometre (Açı Ölçer): En yaygın kullanılan manuel ölçüm aracıdır. Genellikle plastik veya metalden yapılmış, iki kolu olan bir alettir. Ölçüm sırasında, gonyometrenin sabit kolu gövdeye (genellikle omuz hizasına), hareketli kolu ise başa (genellikle kulak veya burun hizasına) paralel yerleştirilir. Kişi hareketi maksimum yaptığında, hareketli kolun gösterdiği açı okunur.
İnklünometre (Eğim Ölçer): Yerçekimine duyarlı bir alettir ve daha hassas ölçümler sağlayabilir. Başın üzerine veya yanına yerleştirilerek, hareket sırasındaki açısal değişimi dijital veya analog olarak gösterir.
Gözle Değerlendirme (Gözlem): Hızlı bir tarama için kullanılan subjektif bir yöntemdir. Sağlık profesyoneli, kişinin hareketleri sırasındaki simetrisini, akıcılığını ve olası kısıtlamaları gözlemler. Kesin bir derece vermez, niteliksel bir değerlendirme sağlar.
Bilgisayarlı ve Dijital Sistemler (Elektrogonyometre, Motion Capture): Daha karmaşık ve araştırma amaçlı kullanılan bu sistemler, hareketi üç boyutlu olarak analiz ederek son derece hassas veriler sağlar. Vücuda yerleştirilen sensörler veya kamera sistemleri ile çalışır.

Ölçüm Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler:

Kişi rahat, dik bir sandalyede veya taburede oturmalıdır.
Omuzlar ve gövde mümkün olduğunca sabit tutulmalı, hareket sadece boyundan gelmelidir.
Hareketler yavaş ve kontrollü bir şekilde, ağrı sınırına kadar (ağrı oluşturmadan) yapılmalıdır.
Her hareket birkaç kez tekrarlanarak en iyi performans kaydedilmelidir.
Ölçüm öncesi hafif ısınma hareketleri yapılması tavsiye edilebilir.

Sonuç olarak, boyun hareket açıklığı ölçümü, boyun ağrısı, tortikollis, servikal stenoz, whiplash (kamçı yaralanması) gibi durumların teşhis, tedavi ve rehabilitasyon süreçlerinin değerlendirilmesinde kritik bir rol oynar. Normal değerlerden sapmalar, altta yatan bir patolojinin göstergesi olabilir ve detaylı inceleme gerektirebilir.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap