Çembersel hareketin ivme vektörü nedir ve nasıl hesaplanır?

Çembersel harekette ivme vektörünün bileşenleri ve hesaplama yöntemleri, bu dinamik sürecin matematiksel temellerini anlamak için kritik öneme sahiptir. Merkezcil ve teğetsel bileşenlerin fiziksel anlamları, hareketin niteliğini belirleyen temel parametreler olarak karşımıza çıkar.

19 Kasım 2025

Çembersel Hareket ve İvme Vektörü


Çembersel hareket, bir cismin sabit bir yarıçap üzerinde dairesel bir yol izlediği hareket türüdür. Bu hareket sırasında cismin hız vektörünün büyüklüğü sabit olabilir (düzgün çembersel hareket) veya değişebilir (düzgün olmayan çembersel hareket). Çembersel harekette ivme vektörü, merkezcil (radyal) ve teğetsel bileşenlerden oluşur.

1. İvme Vektörünün Bileşenleri


  • Merkezcil İvme (ac): Daima dönme merkezine doğru yönelir ve cismin yön değiştirmesinden kaynaklanır. Hız vektörünün yönündeki değişimi temsil eder.
  • Teğetsel İvme (at): Cismin yörüngeye teğet olarak yönelir ve hızın büyüklüğündeki değişimi temsil eder. Düzgün çembersel harekette sıfırdır.

2. İvme Vektörünün Hesaplanması


Toplam ivme vektörü (a), merkezcil ve teğetsel bileşenlerin vektörel toplamıdır:

a = ac+ at

A. Merkezcil İvmenin Hesaplanması:

  • Formül: ac= v² / r = ω² × r
  • Burada:
    • v: Çizgisel hız (m/s)
    • ω: Açısal hız (rad/s)
    • r: Dairesel yolun yarıçapı (m)

B. Teğetsel İvmenin Hesaplanması:

  • Formül: at= dv/dt = α × r
  • Burada:
    • α: Açısal ivme (rad/s²)
    • dv/dt: Çizgisel hızın zamana göre değişimi

C. Toplam İvmenin Büyüklüğü:

  • Formül: |a| = √(ac² + at²)

3. Örnek Hesaplama

Bir cisim 2 metre yarıçaplı dairesel yolda 3 m/s sabit hızla hareket ediyor:
  • Merkezcil ivme: ac= v²/r = (3)²/2 = 4.5 m/s²
  • Teğetsel ivme: Hız sabit olduğundan at= 0
  • Toplam ivme: a = 4.5 m/s² (merkeze doğru)

4. Önemli Noktalar

  • Düzgün çembersel harekette sadece merkezcil ivme vardır
  • Merkezcil ivme daima merkeze yöneliktir ve hız vektörüne diktir
  • Teğetsel ivme, hız vektörüne paraleldir ve hızın büyüklüğünü değiştirir

Yeni Soru Sor / Yorum Yap
şifre
Sizden Gelen Sorular / Yorumlar
Çok Okunanlar
Evde Spor Hareketleri Nelerdir?
Evde Spor Hareketleri Nelerdir?
Editörün Seçtiği
Haber Bülteni
Popüler İçerik
Karın Hareketleri Nelerdir?
Karın Hareketleri Nelerdir?
Break Dans Hareketleri Nelerdir?
Break Dans Hareketleri Nelerdir?
Çembersel Hareket Nelerdir?
Çembersel Hareket Nelerdir?
Karın Kası Yapma Hareketleri Nelerdir?
Karın Kası Yapma Hareketleri Nelerdir?
Göğüs Geliştirme Hareketleri Nelerdir?
Göğüs Geliştirme Hareketleri Nelerdir?
Güncel
Deadlift Hareketi Nasıl Yapılmalıdır?
Deadlift Hareketi Nasıl Yapılmalıdır?
Güncel
Göbek Yağı Eritme Hareketleri Nelerdir?
Göbek Yağı Eritme Hareketleri Nelerdir?
;