Yerinde hareketli sperm sayısı ne kadar olmalıdır?

Yerinde hareketli sperm sayısı, semen analizi (spermiyogram) testinde değerlendirilen bir parametredir ve "ileri doğru hareketli sperm" olarak da adlandırılır. Bu terim, düz bir çizgide veya geniş daireler çizerek ilerleyen, yumurtaya ulaşma potansiyeli yüksek olan spermleri ifade eder. Yerinde hareketli spermler, yalnızca olduğu yerde hareket eden veya dairesel hareket yapan spermlerden ayrı olarak değerlendirilir, çünkü bu spermler döllenme için en etkili olanlardır.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 2021 kılavuzlarına göre, sağlıklı bir semen örneğinde ileri doğru hareketli sperm oranı en az %30 olmalıdır. Bu, toplam hareketli sperm sayısının (ileri doğru + yerinde hareketli) en az %40 olması gerektiği genel kılavuzla uyumludur. Pratikte, yerinde hareketli sperm sayısı şu şekilde yorumlanır:

• Normal değer: İleri doğru hareketli spermler %30 veya daha fazla.
• Sınırda değer: %20-29 arası ileri doğru hareketlilik (bu durum fertiliteyi etkileyebilir).
• Düşük değer: %20'nin altında ileri doğru hareketlilik (astenospermi olarak adlandırılır ve doğal yolla gebelik şansını azaltır).

Bu değerler, toplam sperm sayısı ve morfoloji (yapı) gibi diğer parametrelerle birlikte değerlendirilmelidir. Örneğin, yüksek sperm sayısı varsa, hareketlilik biraz düşük olsa bile fertilite desteklenebilir.

Sperm hareketliliği çeşitli faktörlerden etkilenebilir. Bunlar arasında:

• Yaş: İlerleyen yaşla birlikte sperm hareketliliği azalabilir.
• Sigara ve alkol kullanımı: Bu alışkanlıklar sperm kalitesini olumsuz etkiler.
• Obezite: Aşırı kilo, hormonal dengesizliklere yol açarak sperm hareketliliğini düşürebilir.
• Enfeksiyonlar: Üreme sistemindeki enfeksiyonlar sperm üretimini ve hareketliliğini bozabilir.
• Stres: Kronik stres, sperm parametrelerini kötüleştirebilir.
• Çevresel toksinler: Pestisitler ve ağır metaller gibi maddelere maruziyet sperm hareketliliğini azaltabilir.

Düşük sperm hareketliliği teşhisi konulursa, yaşam tarzı değişiklikleri ve tıbbi müdahalelerle iyileştirme sağlanabilir:

• Sağlıklı beslenme: Antioksidan açısından zengin gıdalar (C ve E vitamini, çinko) tüketin.
• Düzenli egzersiz: Orta düzeyde fiziksel aktivite sperm kalitesini artırabilir.
• Stres yönetimi: Meditasyon veya yoga gibi tekniklerle stresi azaltın.
• Sigarayı bırakma ve alkolü sınırlama: Bu alışkanlıklardan kaçınmak sperm sağlığını destekler.
• Doktor kontrolü: Altta yatan tıbbi sorunlar (varikosel gibi) tedavi edilebilir; doktorunuz supplementler veya ilaçlar önerebilir.

Yerinde hareketli sperm sayısı, fertilite değerlendirmesinde kritik bir parametredir ve WHO standartlarına göre en az %30 olması idealdir. Düşük değerlerle karşılaşılırsa, bir üroloji veya infertilite uzmanına danışmak önemlidir. Unutmayın, sperm analizi sonuçları tek başına kesin bir teşhis değildir; diğer faktörlerle birlikte ele alınmalı ve gerekirse tedavi seçenekleri değerlendirilmelidir. Sağlıklı bir yaşam tarzı, sperm hareketliliğini iyileştirmede önemli bir rol oynar.