{ "title": "Yeni Lisan Hareketi", "image": "https://www.hareket.gen.tr/images/Yeni-Lisan-Hareketi-12641.jpg", "date": "21.01.2024 05:20:37", "author": "Emel yildiz", "article": [ { "article": "
Yeni Lisan Hareketi, Tanzimat aydınlarının görüşleri doğrultusunda ve yeni edebi türlerin doğurduğu dilden ilham alan Yeni lisan hareketi, aynı kültürel ortamda bulunan tasfiyeciler ile muarızları arasında makul bir çizgi oluşturmaya çalışmış ve dildeki yabancı tesirleri temizlemek sureti ile halk diline yakın bir dil oluşturmayı amaç edinmiştir. Yeni lisan hareketi öncesine kadar oluşturulan dil hareketleri hiçbir zaman sürekli ve yaygın halde bir akım haline gelmemiş olup, sadece sınırlı sayıdaki bireylerin görüş ve tutumları ile sınırlı kalabilmiştir.

Yeni lisan hareketi nedir?

Yeni lisan hareketi amaç olarak, dile yerleşmiş olan yabancı gramer ve söz yapısının terk edilmesini, İstanbul ağzı esas alınmak sureti ile yazı ve konuşma dilini yakınlaştırmayı, bu dili hem ilmi hem de edebi eserlerde kullanmayı, özellikle Türkçe karşılığı olan yabancı kelimelerin terk edilmesini esas almıştır.

Oldukça uzun bir sürece yayılan yeni lisan hareketi, özellikle her türlü yabancı kelimeye karşı savaş açan bir akımdır. Bundan dolayı da Türkçe'nin tarihi devirlerine ait olan sözcükler ve metinler detaylıca taranarak, Anadolu ağzına ait kelimeler derlenerek, çağdaş Türk lehçelerinin lügatlarından faydalanılmıştır.

Yeni lisan hareketi döneminde, Türkçe gramerine taalluk eden, bazı uygulama şekillerine de gidilmiştir. Unutulan eklerin canlandırılması, yeni eklerin icat edilmesi bunlardan bazılarıdır. Türk dilini sadeleştirmenin en önemli basamağı olan yeni lisan hareketinin en önemli özelliği yabancı kelimeler karşısındaki tutumdur.

Yeni lisan makaleleri, \"Genç kalemler dergisinde\" yayımlanmış ve özellikle ilk 11 makalede herhangi bir yazar adı yer almamaktadır. Bu durumun nedeni ise bu yazılarda öne sürülen görüşlerin tek bir kişiye ait olmamasıdır. Bunun ortak bir düşünce sistemi olduğu özellikle vurgulanmak istenmiştir. Fakat yapılan araştırmalar neticesinde ilk yeni lisan hareketi yazarının Ömer Seyfettin olduğuna dair çokça kanıta ve bilgiye ulaşılmıştır. Yeni lisan hareketini başlatan yazarında Ömer Seyfettin olduğu düşünülmektedir. Ömer Seyfettin'e Ziya Gökalp gibi bir yazarın destek vermesi yeni lisan hareketinin başarılı olma nedenlerinden biridir. 20. Yy. Türkçesi Yeni lisan hareketi ile şekillenmiştir.

Yeni lisan hareketi sadece dil konusundaki düşünceleri dile getirmez. Güçlü bir edebiyat için iyi bir dilin temel malzeme olduğu görüşünden yola çıkılmıştır. Yeni lisan hareketi milli edebiyat ilkelerini ortaya koyan bir vurgudur. Dil ile başlayan yeni lisan hareketi aşağı yukarı 3 yıl içerisinde milli edebiyat ile ilgili ilerleme kaydedip, bir bildirge niteliğine dönüşmüştür.
" } ] }