Düzgün Çembersel Hareket
Düzgün çembersel hareketler bir yörünge üzerinde sabit hızlı olarak gerçekleşmesi ve eşit zaman aralıklarında dönme hareketlerine düzgün çembersel hareket denir. Bir cismin daire üzerinde birim zamanında gittiği yola çizgisel hız denir. Çizgisel hız vektörü dairelerdeki yayın tam olarak olup yarıçap vektörüne dik olmuştur. Sabit bir hızla herhangi bir şeyin etrafında dönen araç düzgün dairesel hareketler yapmaktadır.
Bir araç A noktasından B noktasına hareket ederken hız vektörünün doğrultusu hızlı bir şekilde değişiklik gösterir. Bu tür hareketleri merkezcil ivme denir. Çevremize baktığımızda etrafımızda tam bir daire hareket yapan ya da kısmen dairesel hareketi yapan birçok şey görebiliriz. Bunlardan örnek verecek olursak lunaparktaki dönme dolapları, araçların viraj alması, çamaşır makinasının kazanının dönmesi, saatlerin dönmesi, dişlilerin dönmesi ya da ayın dünyanın etrafında dönmesi gibi sayılabilecek birçok düzgün çemberselhareketler vardır. Bu tür örnekleri aşağıda inceleyelim.
Düzgün çembersel hareketler ve temel kavramları
Düzgün çembersel hareket yapan herhangi bir cismin yarıçap vektörünün birim ve zaman içerisinde daire düzleminde döndürdüğü açıya açısal hız ya da açısal birim denmektedir. Merkezkaç kuvveti adını taşıyan bir kuvvet daha var denmektedir. Ancak bu kuvvetin dönen referans sisteminde hiçbir kuvveti yoktur çünkü NEWTON kanunlarını uygulayabilmek için uydurulmuş hayali bir kuvvet olduğu söylenmektedir.
Düzgün çembersel hareketler ve yuvarlama hareketi
Öteleme dönme hareketlerinin birleşmesine yuvarlanma hareketi denmektedir. Çemberin bir kütle merkezi etrafında açısal hız ile dönerek ilerlediğini kabul edersek o zaman çemberin tam bir tur yapmasına kütle merkezinin aldığı yola yuvarlanma hareketi denir.
Düzgün çembersel hareketler ve yatay düzlem uygulamaları
Herhangi bir cismi ipe bağlayarak ona yatay düzlemde.
Düzgün çembersel hareketler yaptırdığınızda iplikteki gerilme sürekli sabit olur ve bu durum merkezkaç kuvvetine eşit olur. Sürtünmesiz sistemde yükseklikten bırakılan bir kütle ya da bir cismin hızlanarak başladığı yere gelmesi düzgün çembersel hareket yapmış olur ve bu cismin hızı buradaki her noktada değişiklik gösterir. Çünkü ipteki gerilme kuvveti yayın tepki kuvvetine denk gelir.
Düzgün dairesel hareketler ve merkezkaç kuvveti
Mesela bir araç motoruna bağlanan ve çok hızlı döndürülen dairesel bir kâğıt levha merkezkaç kuvveti o kadar çok gerilir ve sertleşirki onu döner testere gibi kullanarak küçük tahta parçalarını kesmek mümkün olur. Bir motorun çevresine takılmış kasnakta bulunan bir zincirin hızla döndürme esnasında kasnaktan fırlamış hali sanki sert bir çember gibi hızla yuvarlanır. Yukarıda anlatılan bütün kuvvetler düzgün çembersel hareketlerin ana kaynağıdır.
19.01.2024 02:56:06
Düzgün Çembersel Hareket ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
