Bağıl Hareket
Bağıl Hareket, herhangi bir cismin, hareketsiz sabit bir noktaya göre zamanla yer değiştiriyor ise bu cisim kesinlikle hareket ediyor demektir. Cismin hareketi sabit bir mekâna göre değil de farklı hareket halindeki bir cisme göre sorulursa durum değişebilir. Örneğin; yan yana giden iki araba birbirlerine göre hareket etmezken, doğada duran sabit cisimlere göre hareket ediyorlardır.
Uçakta bakan bir yolcu, uçağa göre hareket etmiyor fakat, yere göre ya da yanımızda geçen jet uçağına göre hareket ediyordur. Bu durumda şunu söyleyebiliriz; iki cismin birbirlerine göre yapmış oldukları harekete bağıl hareket, hızlarına da bağıl hız denir. Bağıl Hız; V bağıl=V gözlemci -V cisim ile bulunur.
Bir cismin, sabit bir noktaya göre hızına yere göre hız denir. Hız vektörel bir büyüklük olduğu için işlemler vektörel kurallar içerisinde yapılır. Yukarıda belirtmiş olduğumuz duruma göre cismin hızı aynı, gözlemcinin hızı ise ters çevrilerek vektörel bir şekilde toplanır. Bileşke; vektörün büyüklüğü bağıl hızın büyüklüğünü, yönü ise bağıl hızın yönünü gösterir.
Bağıl hareket ikiye ayrılır. Bunlar; iki boyutta bağıl hareket ve tek boyutta bağıl harekettir.
İki Boyutta Bağıl Hareket
Doğu istikametine doğru giden bir X aracının şoförü, kuzey istikametine doğru giden bir Y aracının hareket yönünü ve hızı görüp bilemez. Y aracı X aracını gördüğü hız bağıl hız olarak bilinir. Örneğin; her iki araçta V hızı ile gidiyor diyelim.
X'in Y'ye göre hızı denildiğinde Y gözlemci olur. Gözlenen X aracının hızı sabit yani aynı alınır. Gözlemcinin yani Y aracının hızı ters çevrilip vektörel olarak toplanır. Aralarında 90° bir açı ve hızları da eşit olduğundan bağıl hız v√2 olarak çıkar. Yani Y aracının X aracına göre hızı; V bağıl = VY-VX şeklinde bulunur.
Y'nin hızı aynen alınır. X'in hızı ters çevrilip toplanır. Hız vektörleri arasında 90° olduğu için bağıl hareket 'in yapmış olduğu hız v√2 olur. Yani araçların birbirine yapmış oldukları hızlar eşit fakat yönleri ise zıttır.
Tek Boyutta Bağıl Hareket
Araçlarımız aynı yönde hareket ediyor ise; - Aynı doğrultuda giden araçların birbirlerine göre bağıl hızları büyüklüğü, iki aracın hız farklarına eşit olmak zorundadır. Araç yön olarak birine (+) ise diğerine göre mutlaka (-)'dir. Yani hareket halindeki araçlardan biri (+) yönde gidiyorsa, diğeri de onu (-) yönde gidiyor olarak görür.
- Zıt yönde giden araçların birbirlerine göre bağıl hızları, toplam hıza eşittir. Bu yüzden karşılıklı birbirlerine gelen iki araç yana yana geçerken, çok hızlı geçiyorlar gibi görünür.
23.01.2024 06:41:02
Bağıl Hareket ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
